Γεώργιος Γκουρτζίεφ

Ο Γκουρτζίεφ είναι φιλόσοφος με την παλιά έννοια, όπως ήταν ο Πλάτωνας και ο Πυθαγόρας. Έδωσε υπόσταση σε ένα πλήθος σπουδαίων ιδεών, δημιουργώντας μια φιλοσοφική προσέγγιση της ζωής που φαίνεται να καλύπτει την ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου να κατανοήσει τόσο την ανατολή όσο και τους τρόπους περιγραφής της πραγματικότητας, τόσο τα συμπεράσματα της σύγχρονης επιστήμης όσο και τη σοφία της αρχαίας παράδοσης. Ο βασικός άξονας της σκέψης του απευθύνεται στη δυνατότητα να μπορεί κανείς να «δουλέψει πάνω στον εαυτό του» για να αναπτύξει τη Συνείδηση, δηλαδή να αναπτύξει τον τρόπο που κατανοεί τον εαυτό του/της και την πραγματικότητα γύρω του.

Για τον Γκουρτζίεφ, η ενσυνείδητη πρακτική είναι η αρχή και το τέλος κάθε πιθανής δράσης. Τα πολλά λόγια είναι περιττά, ακόμα και ύποπτα. «Διδάσκω», δήλωσε πειραχτικά, «ότι όταν βρέχει, οι δρόμοι είναι βρεγμένοι». Η πρακτική που προτείνει εστιάζει στη συνεχή βάπτιση στην εμπειρία, με στόχο την κατανόηση της αλήθειας για τον εαυτό του. Ωστόσο, στην πραγματικότητα αυτό αποδεικνύεται ότι δεν είναι τόσο εύκολο όσο μπορεί να ακούγεται.

Εκτός από την επιμονή του στην εξάσκηση, ο Γκουρτζίεφ παρείχε μια πλήρη, αυστηρή επιστημονική εικόνα για το πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος και νους, η οποία περιγράφηκε από τον μαθητή του Jung, Maurice Nicoll, ως «η πιο ολοκληρωμένη εικόνα της ανθρώπινης ψυχολογίας που παρουσιάστηκε ποτέ». Οι ιδέες του συγκλόνισαν τον Γάλλο φιλόσοφο Phillip Mairet σε τέτοιο βαθμό που, χωρίς να είναι μαθητής του, δήλωσε ότι «κανένα σύστημα φιλοσοφίας από όσα έχουν δημοσιευτεί στον σύγχρονο κόσμο δεν μπορεί να συγκριθεί σε δύναμη και πλήρη άρθρωση με τη σκέψη του Γκουρτζίεφ». Πολλοί πιστεύουν ότι οι ιδέες του θα συμβάλουν έτσι στην ανάδειξη ενός νέου τρόπου σκέψης, που φαίνεται να είναι τόσο απαραίτητος. Η δυσκολία εφαρμογής αυτού είναι ότι η διδασκαλία του χάνει το νόημά της εάν δεν συνοδεύεται από την αυστηρή πρακτική του «εργασία με τον εαυτό του».

Σύμφωνα με τον Γκουρτζίεφ, αυτό που είναι «ιερό» βρίσκεται εδώ, είναι μέσα στον κόσμο μας, μέσα στο ίδιο το υλικό μας σύμπαν. Το έργο του πηγαίνει σε μεγάλο βάθος, συνδέοντας τους νόμους του σύμπαντος με παρατηρήσεις για την ανατομία του ανθρώπινου σώματος και την ψυχολογία. Οι ιδέες του είναι ένα φιλοσοφικό μοντέλο απόλυτα συμβατό με τη σημερινή επιστήμη ενώ, ταυτόχρονα, σε ορισμένους τομείς, πηγαίνει πολύ πιο μακριά από αυτό. Είναι μια συνολική θεώρηση του κόσμου που όχι μόνο δεν αποκλείει αλλά, αντιθέτως, τονίζει έντονα την ανάγκη της διάστασης της πνευματικής πρακτικής στην καθημερινότητά μας.

Τελικά, η μεγάλη του συμβολή έγκειται ίσως στο γεγονός ότι έδειξε ότι οι πνευματικές και επιστημονικές απόψεις του κόσμου, όχι μόνο δεν πρέπει να ανταγωνίζονται μεταξύ τους, αλλά ότι είναι και οι δύο απαραίτητες για να δώσουν μια ουσιαστική απάντηση στο ερώτημα «ποιος είμαι εγώ;» και «τι πρέπει να κάνω στη ζωή;»

«Χωρίς αυτογνωσία, χωρίς κατανόηση της λειτουργίας και των λειτουργιών της μηχανής του, ο άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ελεύθερος, δεν μπορεί να κυβερνήσει τον εαυτό του και θα παραμείνει πάντα σκλάβος».